Το πώς αντιλαμβάνεται ο σκύλος τους ανθρώπους και τους άλλους σκύλους γύρω του δεν είναι ακόμα γνωστό σε όλο του το εύρος. Η όσφρηση πάντως πιστεύεται ότι είναι η κυρίαρχη αίσθηση που βοηθάει το σκύλο να αντιληφθεί τους γύρω του, σκύλους ή ανθρώπους, γι’ αυτό και η μελέτη της κατέχει πρωταρχικό ρόλο. Πως όμως μπορούμε να μελετήσουμε το τι σκέφτεται ή καλύτερα τι αισθήματα βιώνει ένας σκύλος;

Υπάρχουν διάφοροι άμεσοι και έμμεσοι τρόποι για να προσδιορίσουμε το τι αισθάνεται ένας άνθρωπος, αλλά στα ζώα, λόγω της διαφορετικού κώδικα επικοινωνίας, οι τρόποι αυτοί δεν είναι πάντοτε εύκολο να χρησιμοποιηθούν. Για παράδειγμα, για να μελετηθεί στον άνθρωπο ποια περιοχή στον εγκέφαλο εδράζει το κέντρο του ρομαντικού έρωτα, όχι του σεξουαλικού πόθου, ποιά περιοχή δηλαδή ενεργοποιείται όταν ερωτευόμαστε, χρησιμοποιήθηκε λειτουργικός μαγνητικός τομογράφος (fMRI) μια συσκευή που μπορεί να καταγράψει ποιες περιοχές του εγκεφάλου ενεργοποιούνται και ποιες απενεργοποιούνται κάθε στιγμή ανάλογα με το τι βιώνουμε [1]. Για την μελέτη του έρωτα, ζητήθηκε από ερωτευμένους εθελοντές να ξαπλώσουν στη συσκευή και να μείνουν ακίνητοι για περίπου δέκα λεπτά. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης τους έδειξαν φωτογραφίες από το πρόσωπο που είναι ερωτευμένοι και κάποιες άλλες από τρείς φίλους ή φίλες τους, πάντα το ίδιο φύλο με το πρόσωπο του έρωτα τους, ενώ ταυτόχρονα ο μαγνητικός τομογράφος σκάναρε τον εγκέφαλο τους. Με τον τρόπο αυτό εντοπίστηκαν οι υπεύθυνες περιοχές στον εγκέφαλο που ενεργοποιούνται όταν οι ερωτευμένοι έβλεπαν το αντικείμενο του ερωτά τους οι οποίες ήταν διαφορετικές από εκείνες που ενεργοποιούνταν όταν έβλεπαν ένα φίλο ή μια φίλη τους. 

Πως νιώθει ο σκύλος μας απέναντί μας;

Τι συμβαίνει όμως με το σκύλο και πως θα μπορέσουμε να μελετήσουμε το τι βιώνει όταν συναντά τα «αφεντικά» του, τους ανθρώπους δηλαδή της οικογένειας του, όπως έγινε και με τους ερωτευμένους; Με τον ίδιο τρόπο όπως και στον άνθρωπο! Δώδεκα θαρραλέοι σκύλοι εκπαιδεύτηκαν να κάθονται ακίνητοι μέσα στο μαγνητικό τομογράφο ( Εικόνα 1.) (ένα μέρος πολύ στενό και με πολύ δυνατό θόρυβο από την κίνηση των μαγνητών) ενώ σαρώνει τον εγκέφαλο τους και ενόσω τους δίνουν να μυρίζουν πέντε διαφορετικές μυρωδιές: 1) Τη μυρωδιά του ιδιοκτήτη τους 2) Ενός άγνωστου ανθρώπου 3) Ενός οικείου τους σκύλου 4)Ενός άγνωστου σκύλου και 5) Τη δική τους μυρωδιά. Τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής έδειξαν πως ενώ ο οσφρητικός βολβός (το κέντρο της όσφρησης) ενεργοποιείται εξίσου από όλες τις μυρωδιές μια συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου, ο κερκοφόρος πυρήνας, ενεργοποιείται πιο έντονα στη μυρωδιά του ιδιοκτήτη τους [2].

 

Εικόνα 1. Σκύλοι που έμαθαν να κάθονται ακίνητοι στο μαγνητικό τομογράφο

 

Τι είδους όμως περιοχή είναι αυτή; Η συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου, ο κερκοφόρος πυρήνας, είναι υπεύθυνη για τις θετικές προσδοκίες και αποτελεί μεταξύ άλλων μία από τις περιοχές που ενεργοποιήθηκαν στο προηγούμενο πείραμα με τους ερωτευμένους ανθρώπους. Η ενεργοποίηση της συγκεκριμένης περιοχής του εγκεφάλου στους σκύλους υποδηλώνει πως όχι μόνο ξεχωρίζουν τον κηδεμόνα τους, αλλά δείχνει πως έχουν θετικά αισθήματα για τον άνθρωπο αυτό, πολύ πιο έντονα από αυτά που έχουν για τους άλλους σκύλους που ζούνε μαζί και τους άλλους ανθρώπους γενικότερα.

Τί μας δείχνει η έρευνα αυτή;

Τα αποτελέσματα αυτά καταδεικνύουν από τη μεριά τους όχι μόνο τη δύναμη της όσφρησης που έχει ο σκύλος, αλλά και το πόσο σημαντική θέση κατέχει ο άνθρωπος στη ζωή του σκύλου. Αποδεικνύεται, για ακόμη μια φορά και μέσω της έρευνας αυτής, πως ο σκύλος μας μας αγαπάει όχι επειδή του προσφέρουμε τροφή και στέγη, αλλά επειδή τρέφει ανιδιοτελή συναισθήματα για εμάς, αντίστοιχα συναισθήματα με το ρομαντικό έρωτα του ανθρώπου, και αποτελούμε για αυτόν ίσως ότι πολυτιμότερο έχει στον κόσμο. Γεγονός, το οποίο μάλλον πρέπει να θυμόμαστε την επόμενη φορά που δε θα έχουμε χρόνο να πάμε το σκύλο μας βόλτα, να τον πάμε στον κτηνίατρο ή που θα τον μαλώσουμε επειδή έκανε κάτι που μας ενόχλησε.

Βιβλιογραφία: 
1. Bartels, A., & Zeki, S. (2000). The neural basis of romantic love. Neuroreport, 11(17), 3829-3834. 
2. Berns, G. S., Brooks, A. M., & Spivak, M. (2014). Scent of the Familiar: An fMRI Study of Canine Brain Responses to Familiar and Unfamiliar Human and Dog Odors. Behavioural processes. 

 

Δρ. Χρήστος Καραγιάννης 

DVM, MSc, Dip. ECAWBM(BM), MRCVS

European Specialist in Veterinary Behavioural Medicine

Email: ckaragiannis@behaviour.gr 

Website: www.behaviour.gr

 

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ:

   

 Ποιά είναι τα συναισθήματα του σκύλου μας;