VETERINARY BEHAVIOURAL MEDICINE
Συμπεριφοριστική Κτηνιατρική
τα συναισθηματα των ζωων και η συμπεριφορα τους
Γνώση της σωματικής και συναισθηματικής υγείας των ζώων.
Η Συμπεριφοριστική Κτηνιατρική
είναι ειδικότητα της Κτηνιατρικής που προϋποθέτει ευρεία γνώση της σωματικής και συναισθηματικής υγείας των ζώων, καθώς και κλινική εμπειρία για να μπορεί να βοηθήσει τους κηδεμόνες να υιοθετήσουν και να εφαρμόσουν το προτεινόμενο θεραπευτικό πρόγραμμα για το κατοικίδιο τους. Είναι αντίστοιχη με την ιατρικής ειδικότητα της Ψυχιατρικής στους ανθρώπους, γι’ αυτό και τα τελευταία χρόνια η Συμπεριφοριστική Κτηνιατρική ονομάζεται και «Ψυχιατρική Ζώων» και οι Συμπεριφοριολόγοι Κτηνίατροι, «Ψυχίατροι Ζώων».
Ο Δρ. Καραγιάννης, έχοντας ειδικευτεί για 5 χρόνια στη «Συμπεριφοριστική Κτηνιατρική» σε μία από τις πιο φημισμένες πανεπιστημιακές κλινικές προβλημάτων συμπεριφοράς ζώων συντροφιάς στον κόσμο, τη Κλινική Συμπεριφοράς του Πανεπιστημίου του Λίνκολν, ασχολείται αποκλειστικά με την αντιμετώπιση περιστατικών προβλημάτων συμπεριφοράς τόσο σε κλινικό, όσο και σε ερευνητικό επίπεδο και είναι o πρώτος Έλληνας κτηνίατρος που ειδικεύτηκε στον τομέα αυτό.
Οι βασικες αρχες
Συνδυαστική μελέτη της Ηθολογίας - της Κτηνιατρικής - της Ψυχολογίας - της Νευροεπιστήμης - της Εξελικτικής Ψυχιατρικής και της Φαρμακολογίας
Οι βασικές αρχές της «Συμπεριφοριστικής Κτηνιατρικής» βασίζονται στη συνδυαστική μελέτη της Ηθολογίας (της φυσιολογικής συμπεριφοράς των ζώων), της Κτηνιατρικής (τις επιδράσεις της παθολογίας στη συμπεριφορά των ζώων), της Ψυχολογίας (πως μαθαίνουν τα ζώα και πως υιοθετούν νέες συμπεριφορές), της Νευροεπιστήμης και της Εξελικτικής Ψυχιατρικής (πώς λειτουργεί ο εγκέφαλος και πώς τα συναισθήματα επηρεάζουν τη συμπεριφορά του ζώου) και της Φαρμακολογίας (πώς οι φαρμακευτικές ουσίες μπορούν να επηρεάσουν τη συμπεριφορά του ζώου). Η «Συμπεριφοριστική Κτηνιατρική» αποσκοπεί τόσο στη βελτίωση της ευζωίας του ζώου όσο και της σχέσης μεταξύ κατοικίδιου και των κηδεμόνων του.
ο ρολος της «Συμπεριφοριστικης Κτηνιατρικης»
Η βελτίωση της σχέσης μεταξύ ανθρώπων και ζώων και η προάσπιση της ευζωίας των ζώων συντροφιάς
Τα προβλήματα συμπεριφοράς αποτελούν την κύρια αιτία εγκατάλειψης σκύλων και γατών στη χώρα μας, ενώ στην Αγγλία και την Αμερική είναι το κύριο αίτιο ευθανασίας σε ζώα κάτω του έτους. Γενικά είναι τα συχνότερα αίτια που μπορούν να διαρρήξουν τη σχέση κατοικίδιου – κηδεμόνα. Αν και τα ζώα με προβλήματα συμπεριφοράς συχνά θεωρούνται «ατίθασα» ή «άτακτα», ενδέχεται ωστόσο να έχουν κάποια οργανική αιτία για τη συμπεριφορά τους, να δέχονται αντιφατικά ερεθίσματα από το περιβάλλον τους ή / και να έχουν μάθει να συμπεριφέρονται έτσι . Τα προβλήματα συμπεριφοράς είναι σύνθετα, μπορεί να έχουν πολλές αιτίες που τα προκαλούν και χρειάζονται την κατάλληλη θεραπευτική αντιμετώπιση, υπό την καθοδήγηση ενός καταρτισμένου επαγγελματία που σέβεται την ευζωία και τις ανάγκες του κάθε ζώου και του κηδεμόνα του. Η «Συμπεριφοριστική Κτηνιατρική» προϋποθέτει ευρεία γνώση της σωματικής και συναισθηματικής υγείας των ζώων, καθώς και εμπειρία για να μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να υιοθετήσουν και να εφαρμόσουν το προτεινόμενο θεραπευτικό πρόγραμμα για τον σκύλο, τη γάτα ή τον παπαγάλο τους. Ρόλος της είναι η προάσπιση της ευζωίας των ζώων συντροφιάς και η βελτίωση της σχέσης μεταξύ ανθρώπων και ζώων.
προβληματα που αντιμετωπιζονται
Ενδεικτικά παραδείγματα προβλημάτων που αντιμετωπίζονται από έναν κτηνίατρο που ειδικεύεται στην αντιμετώπιση των προβλημάτων συμπεριφοράς:
- Επιθετικότητα προς ανθρώπους
Η επιθετική συμπεριφορά σκύλου (π.χ. γαύγισμα, γρύλισμα, δάγκωμα) ή γάτας (δάγκωμα, γρατζούνισμα) είναι ένα πολύπλοκο πρόβλημα που μπορεί να οφείλεται σε διαφορετικούς λόγους για κάθε ζώο. Σε κάποιες περιπτώσεις, η αιτία που μπορεί να οδηγεί ένα ζώο να υιοθετεί επιθετική συμπεριφορά, π.χ. να δαγκώσει, μπορεί να είναι κάποιο υποκείμενο παθολογικό πρόβλημα.Αν ένα πρόβλημα επιθετικότητας δεν αντιμετωπιστεί με το σωστό τρόπο η ένταση και η συχνότητα της επιθετικότητας συχνά αυξάνεται. Επειδή οι πιθανές συνέπειες τις επιθετικής συμπεριφοράς και η ευθύνη του κηδεμόνα μπορεί να είναι ιδιαίτερα σοβαρές, για κάθε ζώο που εμφανίζει επιθετική συμπεριφορά συνιστάται η επαγγελματική υποστήριξη από έναν κτηνίατρο ειδικό στα προβλήματα συμπεριφοράς.
- Επιθετικότητα προς άλλα ζώα
Η επιθετική συμπεριφορά προς άλλα ζώα, π.χ. γάτες ή σκύλοι να τσακώνονται μεταξύ τους ή σκύλοι να κυνηγάνε γάτες ένα συχνό πρόβλημα, είναι συνήθως πολύ-παραγοντικό φαινόμενο και μπορεί να έχει ποικίλη αιτιολογία. Η επιθετική συμπεριφορά μπορεί να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα: έμμεσα στους κηδεμόνες του ζώου, π.χ. να χωρίζεται το σπίτι στα δύο, και ταυτόχρονα άμεσα στα άλλα ζώα. Προκειμένου να αποφευχθούν οι σοβαρές επιπτώσεις του προβλήματος, συνίσταται η αντιμετώπιση του προβλήματος, προτού η συμπεριφορά επιδεινωθεί.
- Άγχος / Φόβοι/ Φοβίες
Ο φόβος είναι μια προσαρμοστική συμπεριφορά που προστατεύει τα ίδια τα ζώα ή ό,τι έχει αξία γι’ αυτά, π.χ. το φαγητό τους ή το μέρος που κοιμούνται, ενώ φοβία είναι μία μη προσαρμοστική συμπεριφορά που προκαλείται συνήθως χωρίς να υπάρχει το ανάλογο ερέθισμα και περιγράφεται από υπερβολικές αντιδράσεις. Το άγχος με τη σειρά του είναι η προσμονή ενός φόβου ή άλλου αρνητικού ερεθίσματος, π.χ. κάποια ζώα (σκύλος ή γάτα συνήθως) που φοβούνται την επίσκεψη στον κτηνίατρο δείχνουν συμπτώματα άγχους με το που μπαίνουν στο αυτοκίνητο για το κτηνιατρείο ή σκύλοι που π.χ. γαβγίζουν ή κάνουν καταστροφές στο σπίτι όταν μένουν μόνα τους, αρχίζουν να δείχνουν σημάδια άγχους με το που ξεκινάνε οι κηδεμόνες τους να ετοιμάζονται για να φύγουν από το σπίτι. Δυνατοί ήχοι, βροντές ή πυροτεχνήματα είναι επίσης συχνές καταστάσεις οι οποίες γίνονται προβληματικές για πολλούς σκύλους και τους κηδεμόνες τους, διότι ο φόβος και το άγχος παίζουν πρωταρχικό ρόλο. Άλλες συμπεριφορές, όπως η επιθετικότητα, σκύλος να γρυλίζει και να δαγκώνει , γάτα να δαγκώνει / γρατζουνάει ή οι επαναλαμβανόμενες -στερεοτυπικές-συμπεριφορές, π.χ. κυνήγι ουράς, μπορεί να είναι και αυτές επακόλουθο ενός υποκείμενου άγχους ή φόβου. Εκτός αυτών, οι σκύλοι ή οι γάτες οι οποίοι έχουν μεγαλώσει ως αδέσποτα μπορεί να χρειαστούν βοήθεια για να προσαρμοστούν στις συνθήκες διαβίωσης ενός σπιτιού και η κύρια αιτία είναι το άγχος για το καινούργιο τους περιβάλλον. Σε όλα τα ζώα, το άγχος μπορεί να επιδεινώσει ορισμένες ιατρικές παθήσεις ή ακόμα και να προκαλέσει ορισμένες παθολογικές καταστάσεις. Όταν ένας σκύλος ή μια γάτα υποφέρει από άγχος είναι ζωτικής σημασίας να ζητηθεί βοήθεια από έναν κτηνίατρο που ειδικεύεται στην αντιμετώπιση των προβλήματων συμπεριφοράς, καθώς, σκοπός είναι η αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών του προβλήματος και η μείωση του άγχους και του φόβου του ζώου με γνώμονα την προάσπιση της ευζωίας του και όχι την συγκάλυψη του προβλήματος.
- Ούρηση / Αφόδευση μέσα στο σπίτι
Η ούρηση μέσα στο σπίτι, είτε από τη γάτα, είτε από το σκύλο, μπορεί να ευθύνεται σε πολλούς διαφορετικούς λόγους και ιδιαίτερα στις γάτες που δεν πηγαίνουν τουαλέτα στην λεκάνη τους συχνά συνδέεται με στρεσσικούς παράγοντες. Για την επίλυση του προβλήματος αυτού, πολλές φορές χρειάζεται βοήθεια κάποιου κτηνιάτρου που ειδικεύεται στην αντιμετώπιση των προβλημάτων συμπεριφοράς, ο οποίος έχει γνώση τόσο της σωματικής υγείας όσο και της ψυχικής υγείας για να αξιολογήσει όλα τα πιθανά αίτια, παθολογικά και μη, που μπορούν να προκαλέσουν το πρόβλημα και να τα αντιμετωπίσει με τα κατάλληλα θεραπευτικά μέτρα.
- Άλλα Συνήθη Προβλήματα Συμπεριφοράς
Άλλα συνήθη προβλήματα συμπεριφοράς που αντιμετωπίζει ένας κτηνίατρος που ειδικεύεται σ’ αυτά, είναι:
Προβλήματα αποχωρισμού (όταν ο σκύλος μένει μόνος του και μπορεί να καταστρέφει το σπίτι, να γαβγίζει / κλαίει όταν είναι μόνος του, να ουρεί ή να αφοδεύει μέσα στο σπίτι ή να έχει σιελόρροια).
Υπερβολικό γαύγισμα, στερεοτυπικές συμπεριφορές (π.χ. κυνήγι της ουράς, αυτοτραυματισμοί).
Προβλήματα συμπεριφοράς ηλικιωμένων σκύλων (συμπεριφορές «γεροντικής άνοιας»).
Δυσκολία προσαρμογής σκύλων που μεγάλωσαν στο δρόμο (πρώην αδέσποτα).
Αρμονική Συμβίωση
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ
Για το βέλτιστο δυνατό αποτέλεσμα η θεραπευτική αντιμετώπιση προσαρμόζεται πάντοτε στις ανάγκες τόσο του ζώου, όσο και των ανθρώπων με σκοπό το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα στο μικρότερο δυνατό χρόνο.
Προάσπιση της Ευζωίας
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ
Η «Συμπεριφοριστική Κτηνιατρική» δε στοχεύει μόνο στη βελτίωση της προβληματικής συμπεριφοράς, αλλά ταυτόχρονα και στην αντιμετώπιση των αιτίων που την προκαλούν. Μόνον έτσι η θεραπεία θα είναι αποτελεσματική σε βάθος χρόνου και θα διασφαλιστεί η ευζωία του ζώου, του κηδεμόνα του, αλλά και η μεταξύ τους αρμονική συμβίωση.
Περιστατικά Παραπομπής
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ
Η συνεργασία μεταξύ του θεράποντος κτηνιάτρου και του συμπεριφοριστή κτηνιάτρου μπορεί να βοηθήσει τόσο το ζώο με το πρόβλημα συμπεριφοράς, όσο και τον άνθρωπο -κηδεμόνα του, μέσω της παραπομπής.
ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ